ईशावास्यमिदं सर्वम्

Authors

  • Biplab Bagdi

Keywords:

ब्रह्म, परमात्मा, जगत्, माया, मोक्ष

Abstract

ब्रह्म तु सर्वदा ज्ञानात्मकम्, अज्ञानरहितं,सत्यस्वरूपं,निर्गु णः, निस्क् रियश्च.ब्रह्म अपूर्वम्,अनपरम्, अवाह्यम्। सर्वव्या पी च प्रज्ञानघनमात्रम्
। ‘शुद्धत्वम ्’ जाड्यरहितम्’ वुद्धतम् एवं सर्व-दोषशून्यं प्रसि द्धम् एव,ब्रह्महि सत्यमस्ति , तदव्यति रिक्तं सर्वं जगत् वि वर्तरूपं,ईशोनि षदि
कथितमस्ति -”ईशावास्यमिदं सर्वं यद् कि ञ्च जगत्यां जगत्। तेन त्या क्ते न भुञ् झिथा मा ग्रीधः कस्यस्वि दधनम्।कथितमस्ति -”मायास्तु
प्रकृति ं वि द्यान्मायि नन्तु मह श्वे रम”् । 2ब्रह्वमॆ इद ं अमतॄ ं परु स्ता त ् “इति ।”सर्वं खलि द ं जगत ् ब्रह्मणः वि वर्तरूपम’् , अतः वेदान्त दर्शने
दृढ़मतं यत्, मुक्तिः ब्रह्मतत्त्व ज्ना णेनॆव समुतपद्दत। “ब्रह्म सत्यं जगत् मिथ्या जीवो ब्रह्मॆव नापरः"। 3ब्रह्म मायायाः अनेकानि रूपेण
दृश्यते । ईदं स्म्पूर्णं जगत् ब्रह्मॆवास्ति ।एतत् व्यति रिक्तं तु असत्यम् कोहपि नास्ति ।भारतीयदर्शनानि कर्मफलानुसारं मानवस्य पुनर्ज न्म
स्वी कु र्वन्ती ।यथ ा,गीतयाम ् उच्चते-”जातस्य हि ध्वरु ो मतॄ ्यर्ध्रुवं जन्म मतॄ ्युस्य च।” 4मानव जीवनस्य उत्कृष्टतमः परुु शार्थः मोक्ष प्राप्ति
इति ।शंकराचार्यः व्रवीति ज्ञानं वि ना न मोक्ष इति । ज्ञानाग्नि न सर्वकर्माणि भस्मस्या कुरुते तथा।”भिद्य न्ते हृदयग्रन्थिश् छिद्यन्ते सर्वसंशयः”।
मुण्डकोपनि षदि ब्रह्मवि द्या सर्ववि द्याय ाः आधारत्वे न परिगण्यते-”स ब्रह्मविद्यां सर्वविद्यां सर्ववि द्याप्रतिष्टाम ् अथर ्वज्येष्टपुत्राय प्राह ।”

References

गोस्वाम ी,सीतानाथ.(१९८८). ईशोपनि षद. कोलकाता: संस्कृत पुस्तक भाण्डा र

शंकराचार्य,वेदान्तदर्शनम्.(२००९). अनुवादक स्वाम ी वि श्वरूपानन्द, कोलकाता: उद्वोधन कार्यालय

चक्रवर्ती, तारापद.(२०१२). संस्कृत रचनाञ्जलि ः. कोलकाता: संस्कत वुक डि पो.

झ ा, उदय शंकर.(२०१३).संस्कृत नि वन्ध मञ्जुषा. वाराणसी: चॊखम्वा प्रकाशनी.

भक्ति चारु स्वाम ी, श्रीम त् (२०१३). श्रीम द्भागवद्वगीता यथ ायथ . नदीया: म ायापुर, वुकट्रास्ट.

भूतेश्वरानन्द,स्वाम ी.(२००९). उपनि षद ओ आजकेर मानुष. कोलकाता: उद्वोधन कार्यालय .

भट्टाचार्य, समरेन्द्र.(२०१७). भारतीय दर्शन. कोलकाता: वुक सिन्डि केट प्राइभेट लि मिटेड.

शंकराचार्य.(२०१२). वि वेकचूडामणि , अनुवादक स्वाम ी वेदान्ता नन्द, कोलकाता: उद्वोधन कार्यालय

अतुलचन्द्र सेन,सीतानाथ तत्त्वभूषण ओ मह ेश्चन्द्र घोष सम्पा दना.(२०१०). उपनि षद, कोलकाता: हरफ प्रकाशनी.

उपनिषद, गीताप्रेस,गोरक्षपुर: २००८.

A History of Indian Literature, M. Winternitz., Vol.-1, Part-1, Third Edition, University of Calcutta, Kolkata, 1962.

Chidbhavananda, Swami (1997), The Bhagavad Gita, Tirupparaitturai: Sri Ramakrishna Tapovanam, ISBN 978-81-8085-147-6.

Gambhirananda, Swami (1997), Bhagavadgátā: With the commentary of Śankarācārya, Calcutta: Advaita Ashrama, ISBN 81-7505-041-1

Gambhirananda, Swami (1998). Madhusudana Sarasvati Bhagavad Gita: With the annotation Gūnhārtha Dīpikā, Calcutta: Advaita Ashrama, ISBN 81-7505-194-9.

Winternitz, Maurice (1972). History of Indian Literature. New Delhi: Oriental Books

Downloads

Published

2020-07-31

How to Cite

Bagdi, B. (2020). ईशावास्यमिदं सर्वम्. Teachers’ Journal, 4(1), 33–39. Retrieved from https://journal.nvc.ac.in/index.php/tj/article/view/33